Jakby małe wioski

Skansen znajduje się po prawej stronie Sanu, czyli w Karpatach Wschodnich – San na tym odcinku jest granicą między Karpatami Zachodnimi a Karpatami Wschodnimi. Usytuowany pod Białą Górą w dolinie rzeki, skansen zachwyca już samą lokalizacją. Utworzony w 1958 r. zajmuje powierzchnię 38 ha. Pierwsze obiekty do zwiedzania udostępnione zostały w 1966 r. Były to: spichlerz z Przeczycy z 1732 r., ze Skorodnego zagroda z 1861 i chałupa z 1906 r., cerkiew i zespół cerkiewny z Rosolina z 1750 r., chałupa z Dąbrówki z 1681, biedniacka chałupa z 1901 r., młynek wodny z Woli Komborskiej z II poł. XIX w.

Skansen podzielony jest na sektory odpowiadające poszczególnym grupom etnicznym. Każdy sektor przypomina małą wioskę z wyposażonymi budynkami mieszkalnymi, gospodarczymi i świątyniami. W opowieściach przewodników miejsca te ożywają obrazami z codziennego i świątecznego życia ówczesnych mieszkańców górskich przysiółków czy nadsańskich wsi. Zważywszy, że w chwili obecnej w sanockim skansenie można zwiedzać ponad 150 obiektów a każdy z nich jest pretekstem do osobnej historii, to łatwo przewidzieć, że jedna wizyta w sanockim muzeum, to o wiele za mało, by poznać jego tajemnice.

Ikony

Na terenie skansenu organizowanych jest wiele imprez i wystaw. Dużą popularnością cieszy się jarmark „Karpaty Zaklęte w Drewnie”. Rękodzielnicy z regionu i zza granicy prezentują wówczas własne wyroby rękodzielnicze, które wykonane są z drewna, głównego materiału Karpat. Swoje prace prezentują także autorzy ikon. Jak ważnym elementem kulturowego krajobrazu Karpat jest ikona świadczy stała wystawa na terenie skansenu zobaczyć można imponującą część kolekcji,- liczy ona ponad 200 egzemplarzy. Najstarsza ikona datowana jest na przełom XV i XVI wieku. Ekspozycja ułożona jest chronologicznie, dzięki czemu można prześledzić zmiany stylistyczne karpackiej ikony od owych czasów dawnych do współczesności.

Nie tylko kultura ludowa

Wśród eksponatów są nie tylko te reprezentujące kulturę ludową. Magazyny skansenu gromadzą ponad 31 tys. eksponatów, również reprezentujących kulturę mieszczańską, czy dworską, osobną kategorię stanowią judaika. Również obiekty zlokalizowane w parku odnoszą się do tych tradycji. Przykładem są osiemnastowieczna replika synagogi z Połańca czy dwór ze Święcan. Podczas  montażu dworu na terenie skansenu odkryto na jednej z belek konstrukcyjnych odręczny napis wykonany ołówkiem, który głosi, że dwór powstał w 1861 r. a majster nazywał się Socha.

Integralną częścią skansenu jest sektor poświęcony historii przemysłu naftowego w Karpatach. Ekspozycja niejako jest dopełnieniem kulturowego krajobraz wsi podgórzańskich, na której przemysł naftowy przecież również odcisnął swoje piętno.

Osobną i nie do przecenienia wartością sanockiego skansenu jest otwarty w 2011 r. Rynek Galicyjski. Wieś jakkolwiek różna od przestrzeni zurbanizowanych zawsze pozostawała z pobliskimi miasteczkami w wielorakich związkach gospodarczych, administracyjnych i kulturowych. Takim miejscem ważnym dla kultury wsi był np. plac targowy i organizowane na nim jarmarki. Stąd odtworzony w skansenie rynek z zabudową właściwą dla niegdysiejszych miasteczek galicyjskich z przełomu XIX i XX w. jest prawdziwym rarytasem poznawczym dla każdego turysty.