Pierwszy ze światowych konfliktów zbrojnych minionego stulecia pozostawił po sobie blizny na terenie całego dzisiejszego Podkarpacia. To tu ścierały się ówczesne mocarstwa, a w dawnych galicyjskich wsiach i miasteczkach wciąż można odnaleźć ślady militarnych zmagań sprzed ponad wieku.
Twierdza Przemyśl
Zdecydowanie najwięcej „pamiątek” z okresu Wielkiej Wojny znajdziemy w Przemyślu i okolicach tego jakże urzekającego miasta. Nic w tym jednak dziwnego biorąc pod uwagę fakt, iż to właśnie w tym miejscu inżynierowie Monarchii Austro-Węgierskiej ulokowali jedną z największych fortyfikacji ówczesnej Europy. Twierdza Przemyśl, choć zniszczona jeszcze na początku konfliktu, to jednak i dziś zaskakuje swym rozmachem i wieloma odkrywanymi co i rusz tajemnicami.
Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej
Przemyska fortalicja to najjaśniejszy, ale nie jedyny militarny relikt na wiodącym przez region Szlaku Frontu Wschodniego I Wojny Światowej.
Rozpoczyna on swój bieg w Woli Cieklińskiej, na granicy z województwem małopolskim. Następnie przez Jasło, Pilzno i Dębicę wiedzie do Rzeszowa. Dalej mija Łańcut, Przeworsk, Jarosław docierając do Przemyśla i wiodąc dalej, przez podkarpacką część Roztocza, prowadzi aż po granicę z województwem lubelskim. W terenie informują o nim umieszczone przy głównych drogach czy skrzyżowaniach drogowskazy koloru brązowego z białymi napisami i logiem szlaku kierujące do poszczególnych obiektów.
Trakt przechodzi przez miejsca, w których napotkać można materialne ślady I wojny światowej. Poczesne miejsce wśród nich zajmują cmentarze wojskowe. W Beskidzie Niskim i na Pogórzu spoczywają polegli w walkach o przełamanie grzbietu Karpat na przełomie lat 1914 i 1915, nie brakuje też okazałych nekropolii powstałych po tzw. operacji tarnowsko-gorlickiej z maja 1915 r. Są one wspaniałymi przykładami austriackiej dbałości zarówno o poległych, jak również o godne i wyrafinowane architektonicznie ich upamiętnienie.
Poza Szlakiem
Oczywiście I Wojna Światowa odbiła swe piętno także na terenach Podkarpacia nie objętych trasą szlaku. Wymienić tu należy Bieszczady i Beskid Niski, gdzie również toczyły się zacięte zmagania, by wspomnieć bitwy na Przełęczy Dukielskiej i Przełęczy Łupkowskiej.