Do niedawna ten skrawek Polski był istną mozaiką etniczną. Na terenie Podkarpacia krzyżowały się wpływy kultury polskiej, rusińskiej, ukraińskiej, żydowskiej, czy niemieckiej. Dzięki temu przemierzając roztoczańskie lasy czy karpackie doliny możemy podziwiać sztukę snycerską zaklętą w starym drewnie.

Obiekty UNESCO

Wśród wielu pięknych obiektów, na szczególna uwagę zasługują świątynie wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Jest wśród nich pochodzący z I połowy XV w. kościół w Haczowie. Jest to najstarszy i największy kościół drewniany w Polsce! Innym ważnym zabytkiem w regionie jest zespół plebański w Bliznem wraz z drewnianym kościołem z XVI w. Obiekt zdobi piękna polichromia przedstawiająca unikatową w skali regionu tzw. biblię plebejską. Będąc w Bieszczadach nie sposób nie wstąpić do cerkwi greckokatolickiej pw. św. Michała Archanioła w Smolniku oraz zespołu cerkiewnego pw. św. Michała Archanioła w Turzańsku. Oba obiekty pięknie wpisują się w karpacki krajobraz.

Szlak Architektury Drewnianej w województwie podkarpackim obejmuje jeszcze dwa obiekty znajdujące się na liście UNESCO, są to cerkwie: greckokatolicka pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu oraz pw. Św. Paraskewy wraz z zespołem obronnym w Radrużu. Świątynia z Radruża należy do najstarszych i najlepiej zachowanych obiektów drewnianego budownictwa cerkiewnego w kraju. Datowana jest na XV w. W okresie XVII wiecznych wojen, obiekt oprócz funkcji religijnych, pełnił również funkcję warowni, w której mogli się schronić okoliczni mieszkańcy podczas najazdów tatarskich.

Miasteczka i uzdrowiska

Podkarpacki odcinek szlaku prowadzi również po wsiach i miasteczkach z zachowanym układem przestrzennym, typowym dla Galicji z przełomu XIX/XX w. W tym celu należy udać się do Pruchnika, Mrzygłodu lub Jaślisk. Miejscowości te urzekają pięknym otoczeniem i ciekawą historią.

Wypoczywając w jednym z podgórskich sanatoriów, Iwoniczu lub Rymanowie-Zdroju warto spędzić chwilę czasu by pospacerować po parkach zdrojowych lub deptakach, delektując się piękną drewnianą zabudową. Architekturę karpackich sanatoriów często wzbogacają ryzality, a elewacje – galeryjki, werandy, ganki, oddające klimat XIX wiecznych, galicyjskich uzdrowisk.

Skanseny

Osoby interesujące się architekturą drewnianą powinny odwiedzić podkarpackie muzea na wolnym powietrzy, czyli skanseny. Do największych i najpiękniejszych w Polsce należy Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Na ponad 38 hektarach zebrano liczne obiekty mieszkalne, gospodarcze oraz sakralne. Wyjątkową atrakcję stanowi otwarty w 2011 r. nowy sektor – Galicyjski Rynek.

Nieco młodsze, ale równie piękne jest Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Kolbuszowski skansen swoją ekspozycją obejmuj dwa sektory – obiekty tworzone przez grupy regionalne Lasowiaków i Rzeszowiaków.

Bardziej kameralny, ale również warty obwiedzenia jest Skansen Zagroda – Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Markowej. Placówka w zbiorach posiada przedmioty z okresu XIX i XX wieku oraz zabytkowe budynki zebrane z okolicznych miejscowości.

Szczegółowy wykaz tras oraz obiektów objętych Szlakiem Architektury Drewnianej znajdą Państwo na stronie: sad.podkarpackie.travel.