Muzeum Dzwonów i Fajek jest oddziałem Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej. Powstało we wrześniu 2001 i mieści się w późnobarokowej Wieży Zegarowej. Ośmiokondygnacyjny budynek, który początkowo był dzwonnicą unickiej katedry wybudowano w latach 1775-77. Obiekt posiada 38 metrów wysokości i jest jednym z najwyższych punktów widokowych w mieście. Muzeum znajduje się w obrębie starego miasta więc jest świetnym przystankiem podczas zwiedzania Przemyśla.

Jak łatwo się domyślić, wystawę podzielono na dwie ekspozycje: dzwonów i fajek, które rozłożone są na kilku piętrach wieży.

Fajki z Przemyśla

Fajka przemyska swą historią sięga połowy XIX wieku, kiedy to rozpoczęły się prace przy budowie Twierdzy Przemyśl. Fajki tworzono z różnych materiałów, od najprostszych glinianych czy drewnianych po porcelanowe i sepiolitowe. Te ostatnie wytwarzano przede wszystkim  na Węgrzech oraz w Austrii. Początkowo ekspozycja liczyła 38 sztuk, a obecnie ponad 1600 egzemplarzy z całej Europy.  Na wystawie nie zabrakło również tzw. walatówek czyli wyrobów wykonanych przez najsłynniejszego przemyskiego wytwórcę fajek – Ludwika Walata.

Ludwisarstwo przemyskie

Kolejne muzealne piętra poświęcono dzwonom oraz sposobom ich odlewania. Ekspozycja sztuki ludwisarskiej zaczyna się od prezentacji niezmiennej od średniowiecza techniki wytwarzania dzwonów. W dalszej kolejności oglądać będziemy same dzwony. Zebrano łącznie ponad 70 większych egzemplarzy – kościelnych, okrętowych czy nawet ratuszowych. Ponadto w magazynach przechowywanych jest ponad 3,5 tys. małych dzwonków ręcznych.

Na szczególną uwagę zasługuje ufundowany przez ówczesnych burmistrzów Marcina Czehowicza i Kazimierza Grzybowskiego w 1740 r. dzwon z herbem Przemyśla. Wprawne oko znajdzie również dzieła warsztatów gdańskich i toruńskich ludwisarzy z XVII i XVIII wieku. Najwyższe muzealne piętra skrywają dzwony okrętowe, w tym ten ze słynnego okrętu ORP Burza. Zwiedzanie kończy się wyjściem na taras widokowy z przepiękną panoramą Przemyśla i okolic.

Ciekawostką muzeum jest także zamontowany na wieży zegar z 1820 roku, który do dnia dzisiejszego odmierza czas z bardzo dużą dokładnością.

Tradycje ciągle żywe

Stara tradycja jest nadal żywo kultywowana w Przemyślu. Obecnie dzwony wytwarzają dwie pracownie ludwisarskie, w tym słynna Pracownia Ludwisarska Jana Felczyńskiego. To właśnie przemyska pracownia odlała największy na świecie dzwon. Dzwon Vox Patris waży aż 55 t, ma średnicę 4,5 m oraz ponad 4 m wysokości. Ten prawdziwy kolos rozbrzmiewać będzie w sanktuarium w Trindade, w Brazylii.

Równie barwna jest tradycja wyrobu fajek. Obecnie trudni się tym około 11 mniejszych firm. Najsłynniejsze zakłady to Fajki Kulpiński Wytwórnia Fajek I Cygarniczek, Henryk Worobiec – Pracownia Fajek, Pracownia Fajek Mr. Bróg.

Znaną postacią przemyskiego świata fajkarzy jest właściciel Pracowni Fajek Mr Bróg i działacz Przemyskiego Klubu Fajki – Zbigniew Bednarczyk. Wspomniany zakład mieści się w Ostrowie, na przedmieściu Przemyśla. Właściciel z wielką przyjemnością oprowadzi i opowie o procesie powstawania fajek. Na wizytę w pracowni należy umówić się telefonicznie.

Raz w roku, w okresie wakacyjnym odbywa się w Przemyślu Święto Fajki z konkursem jej palenia, licznymi wystawami, kiermaszami oraz koncertami.

Jeżeli interesuje Was historia przemyskich fajek i dzwonów to warto udać się na ulicę Władycze 3 w Przemyślu. Przed przyjazdem warto zapoznać się z informacjami na temat zwiedzania muzeum.